De hypotheekrente stijgt, maar die op de spaarrekening niet. Hoe lang duurt het nog voordat de Nederlandse banken hun spaarklanten eindelijk weer eens gaan belonen met een positieve rente? 

De berichten over stijgende hypotheekrentes volgen elkaar snel op. Ook lezen we dat de Europese Centrale Bank de beleidsrente gaat verhogen. Dit ter bestrijding van de uit de hand gelopen inflatie, die ons geld elke dag iets minder waard maakt. Dan rijst al snel de vraag wanneer we eindelijk ook weer eens rente krijgen op onze spaarrekening. Zeker nu sommige banken in Duitsland de grens voor het rekenen van negatieve rente al flink hebben opgeschroefd.

Een rondgang langs bankanalisten en economen maakt duidelijk dat rente op sparen nog wel even kan duren. Natuurlijk begrijpt Teunis Brosens, econoom bij ING, de roep om een hoger rente op particuliere spaarrekeningen. Hij verwacht dat die de komende tijd nog wel luider wordt.

Toch denkt hij niet dat de bankrentes op korte termijn gaan stijgen. 'Dat komt door wat de banken nu nog op hun balans hebben staan', zegt hij. 'Zoals veel langdurige lopende hypotheken tegen lage rentes. Die slepen als het ware die lage rente uit het verleden mee de toekomst in. Als de banken daartegenover aan de uitgavenkant weer snel de rente verhogen, wordt hun marge erg dun.'

De afgelopen jaren klaagden de banken steen en been over hun dunne winstmarge. Doordat de Europese Centrale Bank de rente kunstmatig drukte en de inflatieverwachting laag was, zagen zij hun verdienmodel (goedkoop inlenen tegen korte looptijden en vervolgende duurder uitlenen tegen een langere looptijd) uitgehold worden. Dat deed de winstgevendheid geen goed, want ondanks pogingen de afhankelijkheid van rente te verminderen, bepalen de rentebaten bij bijvoorbeeld ING nog steeds ongeveer driekart van het bedrijfsresultaat. Nu de lange rente en de korte rente vooralsnog laag blijft, gaat er dan ook een zucht van verlichting door het bankkantoor.

Winst terug naar de klant?

Maar moet niet iets van die winst terug naar de klanten? Dit soort vragen komt naar voren sinds enkele Duitse banken de grens voor het betalen van negatieve rente flink verhoogden. De negatieve rente van 0,5% wordt daar sinds vorige week niet meer berekend vanaf een vermogen van € 50.000 maar vanaf € 500.000. Het gaf ook Nederlanders met dergelijke vermogens hoop op dit soort stappen, en meer.

Maar tijdends zijn toelichting op de kwartaalcijfers hield Steven van Rijswijk, cea van ING, vooralsnog de boot af. Hij vertelde blij te zijn dat de rentecurve normaliseert. Dat de rente op langlopende schulden hoger is dan op kortlopende schulden, is in het algemeen goed voor de economie. Bovendien is het goed voor de banken.

Bij dit laatste maakte hij wel direct een kanttekening. 'Wij zijn nog niet van plan onze rentes op tegoeden te verhogen. Pas als de ECT zijn rente echt verhoogt. gaan wij overwegen hetzelfde te doen. Eerst liet de ECB weten de rente in 2023 te verhogen, toen ergens in 2022, daarna komende juli. Laten we eerst maar eens zien wat er gebeurt.'

Vertraagd doorvoeren

Volgens de kenners zal het echter niet hard gaan met renteverhogingen door de ECB. Klaas Knot, de president van De Nederlandse Bank, zei gisteren dat van hem de rente in juli misschien al met 0,5% verhoogd mag worden. Dat klinkt stevig, maar is redelijk in lijn met de verwachtingen van een groep analisten, die persbureau Bloomberg eerder al peilde. Die gaan gemiddeld uit van 0,5 procentpunt stijging in het komende kwartaal en dan nog 0,25 procentpunt erbij in december.

Dat zijn voor de ECB misschien serieuze stappen, maar met een huidige beleidsrente van -0,5% eindigen we dit jaar dan op een mager plusje van 0,25 procentpunt.

Dat is volgens de banken te weinig om aan het uitbetalen van spaarrente te beginnen. Bovendien, banken voeren renteveranderingen altijd vertraagd door, omhoog en omlaag. 'Dat was ook het geval met de huidige negatieve rente. De Europese Centrale Bank voerde die al in 2014 in. De banken volgden véél later, pas zo'n twee jaar geleden.'

Ook denkt Brosens dat de boeterente voor particulieren met een vermogen van meer dan € 100.000 redelijk snel zal verdwijnen. Maar daar houdt het volgens hem dus voorlopig bij op. hoewel het bankenverhaal van de lage spaarrentes misschien wel lastig is uit te leggen aan klanten. 'Die zien de marktrente stijgen en gaan roepen om een hogere beloning op hun spaargeld. De banken moeten blijven uitleggen waarom ze de hand op de knop houden: dat wordt het spel.' 

Onafhankelijk econoom Han de Jong, die nog niet zo lang geleden werkte voor ABN AMRO, gaat er ook van uit dat de banken die negatieve spaarrente voor grote vermogens snel willen schrappen. Hij kan zich nog herinneren, dat die bij aBN AMRO werden ingevoerd in april 2020. 'Daar was toen grote weerstand tegen. De bank dacht, recht, dat klanten hiertegen zouden ageren. Dus ik denk dat ze blij zijn als ze er van af kunnen.

Robin van den Broek, bankenanalist bij het Italiaanse Mediobanca, is het met hem eens. Helaas voor de bankklanten: Van den Broek verwacht niet dat ze snel verder gaan dan dat. Voor het veranderen van de rente op direct opneembare spaartegoeden kijken de banken volgens hem gewoon naaar die korte ECB-rente, en die blijft waarschijnlijk laag. 'Misschien gaat die binnen afzienbare tijd richting een plus van 0,5% maar bij de eerste halve procent boven nul denken de banken: die is voor mij!.

Pas als de ECB-rente naar de 1% gaat. zullen banken volgens Van den Broek overwegen weer rente uit te gaan keren. 'Maar dat zie ik vooralsnog niet gebeuren.' Als spaarders iets willen verdienen aan hun spaargeld, of eigenlijk de inflatoire waardevermindering van hun geld willen remmen, moeten ze hun geld op andere manieren wegzetten. 'Op kortlopende tegoeden mogen vermogende klanten blij zijn als ze over een tijdje geen boeterente meer betalen.

Bron: Financieel Dagblad 18-05-2022